Ο Δρ. Κωνσταντίνος Κορμάς, Κλινικός Νευροψυχολόγος στο Κέντρο Αποθεραπείας και Αποκατάστασης Θησέας, αναδεικνύει τη σημασία της εγκεφαλικής υγείας σε κάθε στάδιο της ζωής, με έμφαση στις μεγαλύτερες ηλικίες, όπου οι απειλές για τη γνωστική και αγγειακή λειτουργία αυξάνονται σημαντικά. Τα εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας και θανάτου παγκοσμίως, με τη συχνότητά τους να αυξάνεται κατακόρυφα με την ηλικία. Ωστόσο, η σύγχρονη επιστημονική γνώση δείχνει ότι δεν είναι αναπόφευκτα. Νοητικές, σωματικές και κοινωνικές δραστηριότητες μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα είδος «φυσικού φαρμάκου», ενισχύοντας τη λειτουργικότητα και την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται οι βασικοί πυλώνες νευροπροστασίας, που μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων και στη διατήρηση της ποιότητας ζωής στην τρίτη ηλικία.
Πώς δρα η νευροπροστασία;
Η νευροπροστασία είναι η διαδικασία με την οποία ενισχύεται η ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμόζεται, να ανακάμπτει και να προστατεύεται από εκφυλιστικές ή οξείες βλάβες, όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Ο κεντρικός μηχανισμός είναι η νευροπλαστικότητα, δηλαδή η ικανότητα του εγκεφάλου να αναδιοργανώνει τις νευρωνικές του συνδέσεις ως απάντηση σε εμπειρίες, μάθηση και ερεθίσματα. Όσο περισσότερο ασκείται το μυαλό, τόσο αυξάνεται η λεγόμενη «γνωστική εφεδρεία», δηλαδή η ανθεκτικότητα του εγκεφάλου σε μελλοντικές βλάβες.
Δραστηριότητες όπως το διάβασμα, τα επιτραπέζια παιχνίδια, η μάθηση νέων δεξιοτήτων και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, συμβάλλουν στη δημιουργία νέων νευρωνικών συνδέσεων και στην ενίσχυση των υπαρχόντων δικτύων. Επίσης, οι δραστηριότητες που βελτιώνουν την καρδιαγγειακή υγεία, όπως η μέτρια σωματική άσκηση (π.χ. περπάτημα, γιόγκα, κολύμβηση), μειώνουν την αρτηριακή πίεση και βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικών επεισοδίων.
5 πυλώνες προστασίας από εγκεφαλικά επεισόδια
- Επαρκής Ύπνος
Ο ύπνος είναι θεμελιώδης για την εγκεφαλική αποκατάσταση. Κατά τη διάρκεια του ύπνου:
- Ενισχύεται η μνήμη και η μάθηση.
- Απομακρύνονται τοξίνες από τον εγκέφαλο (π.χ. μέσω του γλομφικού συστήματος).
- Ρυθμίζεται η πίεση και μειώνεται το καρδιαγγειακό φορτίο.
📌 Σύσταση: 7–8 ώρες καλής ποιότητας ύπνου ημερησίως.
- Σωματική Άσκηση
Η αερόβια άσκηση βελτιώνει την αιματική ροή στον εγκέφαλο και ενισχύει τη νευρογέννεση στον ιππόκαμπο.
📌 Προτάσεις: περπάτημα, κολύμβηση, γιόγκα, ήπια αερόβια προγράμματα. Στόχος: 150 λεπτά/εβδομάδα.
- Υγιεινή Διατροφή
Διατροφικά πρότυπα όπως η Μεσογειακή Δίαιτα και η DASH έχουν συσχετιστεί με:
- Μειωμένο κίνδυνο εγκεφαλικού
- Βελτίωση της μικροκυκλοφορίας
- Αντιφλεγμονώδη δράση
📌 Συστατικά–κλειδιά: Ωμέγα-3 λιπαρά (ψάρια, λιναρόσπορος), φλαβονοειδή (μούρα, σοκολάτα), προβιοτικά (κεφίρ, γιαούρτι), φυτικές ίνες (όσπρια, λαχανικά).
- Κοινωνική Αλληλεπίδραση
Η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες:
- Ενεργοποιεί κυκλώματα κοινωνικής νόησης και ενσυναίσθησης
- Μειώνει την απομόνωση και το στρες
- Συμβάλλει στην ψυχική ευεξία
📌 Ιδέες: ομάδες ανάγνωσης, εθελοντισμός, συμμετοχή σε συλλόγους ή χορωδίες.
- Μάθηση Νέων Δεξιοτήτων
Η εκμάθηση ξένων γλωσσών, μουσικών οργάνων ή η χρήση νέας τεχνολογίας ενεργοποιεί τον εγκέφαλο, αυξάνει την προσοχή και τη μνήμη.
📌 Παράδειγμα: Εκμάθηση ισπανικών ή χρήσης tablet από ηλικιωμένους δείχνει αύξηση πυκνότητας φαιάς ουσίας σε MRI μελέτες.
Η φροντίδα της εγκεφαλικής υγείας δεν απαιτεί πολύπλοκες παρεμβάσεις, αλλά καθημερινές, απλές επιλογές που ενισχύουν τη μνήμη, τη σκέψη και τη συναισθηματική σταθερότητα. Μέσα από τον ύπνο, την άσκηση, τη διατροφή, την κοινωνική σύνδεση και τη δια βίου μάθηση, μπορούμε να χτίσουμε μια φυσική ασπίδα προστασίας ενάντια στα εγκεφαλικά επεισόδια. Η πρόληψη ξεκινά σήμερα σε κάθε ηλικία.
Πρόσφατα σχόλια