Η νευροψυχολογική αποκατάσταση αποτελεί μια εμπειρικά τεκμηριωμένη θεραπευτική διαδικασία που βασίζεται στις αρχές της μάθησης και περιλαμβάνει την εφαρμογή διδακτικών, βιωματικών και διαδικαστικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Δίνεται προτεραιότητα στην αποκατάσταση των νοητικών ελλειμμάτων, αλλά παράλληλα και στη θεραπευτική αντιμετώπιση των συναισθηματικών δυσκολιών και την τροποποίηση των δυσλειτουργικών συμπεριφορών.
Μακροπρόθεσμοι θεραπευτικοί στόχοι:
- Επίγνωση – Κατανόηση – Αποδοχή
- Αντιστάθμιση
- Εσωτερίκευση
- Γενίκευση
Επίγνωση – Κατανόηση – Αποδοχή
Βασικός στόχος της αποκατάστασης είναι να βοηθήσει τον ασθενή να αποκτήσει επίγνωση των ελλειμμάτων του και να κατανοήσει πώς και γιατί οι οργανικές βλάβες του εγκεφάλου έχουν επιφέρει τις ανάλογες δυσκολίες και αναπηρίες στην καθημερινή του ζωή. Η αποδοχή των περιορισμών από τον ασθενή δεν έχει παθητικό χαρακτήρα και ούτε να συνιστά μια διαδικασία θυματοποίησης. Αντίθετα, αποτελεί μια ισορροπημένη και εκούσια αποδοχή αυτών των περιορισμών ώστε σταδιακά να οδηγήσει σε ένα νέο νόημα ζωής μέσα από την αποκατάσταση.
Αντιστάθμιση
Συνιστά τη διαδικασία εκπαίδευσης μέσω μάθησης σε στρατηγικές και τεχνικές προκειμένου οι ασθενείς να αποκτήσουν τα απαραίτητα ‘’εργαλεία’’ που θα συμβάλουν στη λειτουργική και αυτόνομη διαβίωση τους παρά τις σωματικούς και νοητικούς περιορισμούς. Όταν οι συνηθισμένοι τρόποι ενός ατόμου να επιτυγχάνει τους στόχους του δεν είναι πλέον εφικτοί λόγω σωματικών/νοητικών ελλειμμάτων, θα πρέπει να προσδιοριστούν μέσω της αποκατάστασης νέοι τρόποι και νέα μέσα για την επίτευξη ανάλογων αποτελεσμάτων και σκοπών.
Εσωτερίκευση
Ο στόχος αυτός αναφέρεται στη διαδικασία της αυτοματοποίησης των εκμαθημένων τεχνικών. Η επαναλαμβανόμενη και συστηματική εξάσκηση σε νέες αντισταθμιστικές δεξιότητες επιτρέπει στους ασθενείς με την πάροδο της θεραπείας να εφαρμόσουν αυτές τις νέες τεχνικές και στρατηγικές αναπλήρωσης με λιγότερη εξάρτηση από την εξωτερική θεραπευτική βοήθεια. Πρόκειται για μια διαδικασία που συμβάλλει σημαντικά στην αυτονομία και ανεξαρτησία των ασθενών.
Γενίκευση
Η διαδικασία με την οποία ο ασθενής εφαρμόζει τις νέες δεξιότητες που αποκτήθηκαν μέσω συγκεκριμένων νοητικών έργων αποκατάστασης σε ποικίλα έργα της προσωπικής του ζωής έξω από το δομημένο θεραπευτικό περιβάλλον. Ο στόχος είναι να καταφέρει ο ασθενής να εφαρμόσει τις κατάλληλες στρατηγικές για τη διαχείριση και αντιμετώπιση των ελλειμμάτων του σε τομείς και συνθήκες της καθημερινότητάς του.
Τα στάδια της νευροψυχολογικής θεραπείας / αποκατάστασης
- Στάδιο Εκμάθησης
- Στάδιο Εφαρμογής
- Στάδιο Προσαρμογής
Στάδιο Εκμάθησης
Ο ασθενής εξοικειώνεται με τα χαρακτηριστικά, το σκοπό, τις διαδικασίες και το θεραπευτικό υλικό της εκάστοτε νοητικής άσκησης που χρησιμοποιείται κατά τη θεραπεία. Δίνεται έμφαση στην κατανόηση της σημαντικότητας των ασκήσεων που λαμβάνει μέσω της σύνδεσης αυτών με προσωπικούς στόχους της καθημερινότητάς του.
Στάδιο Εφαρμογής
Οι ασθενείς αρχίζουν να εφαρμόζουν τις στρατηγικές σε απλά νοητικά έργα στο πλαίσιο δομημένων ατομικών συνεδριών θεραπείας ή δραστηριοτήτων της κλινικής. Αυτή η διαδικασία αρχίζει με ένα υψηλό επίπεδο εξωτερικής υποστήριξης και ανατροφοδότησης, μέσω εμφανών ενδείξεων, πχ επίδειξη από το θεραπευτή, παροχή προφορικών οδηγιών, μίμηση, αντιστροφή ρόλων, οπτικές ενδείξεις, παίξιμο ρόλων.
Αρχικά, ο ρόλος του θεραπευτή είναι να παρέχει ένα σταθερό και φανερό σύστημα εξωτερικής βοήθειας μέσω ενδείξεων προκειμένου να διευκολυνθεί η επίδοση του ασθενούς στα εξασκούμενα νοητικά έργα. Με την πάροδο της θεραπείας προωθείται η διαδικασία της εσωτερίκευσης με σκοπό τη μείωση της εξάρτησης από τα εξωτερικά βοηθήματα. Αυτή η μετάβαση επιτυγχάνεται με τη συστηματική και επαναλαμβανόμενη πρακτική εξάσκηση και τη σταδιακή απομάκρυνση των εξωτερικών ενδείξεων. Ο ασθενής σταδιακά εφαρμόζει τις εκμαθημένες τεχνικές στηριζόμενος σε ένα σύστημα εσωτερικής καθοδήγησης.
Στάδιο Προσαρμογής
Ο ασθενής σε αυτό το στάδιο ξεκινά να εφαρμόζει τις εκμαθημένες στρατηγικές σε καθημερινές δραστηριότητες σε λιγότερο δομημένο περιβάλλον. Τα έργα πρέπει να είναι σύνθετες καθημερινές δραστηριότητες διαχείριση οικονομικών, φαρμακευτική αγωγή, μαγείρεμα, λίστες αγορών κτλ Η έμφαση σε αυτό το στάδιο δίνεται στη γενίκευση των εκμαθημένων τεχνικών και δεξιοτήτων σε ευρύτερες συνθήκες έξω από τα στενά και δομημένα θεραπευτικά όρια.
Πλέον ο ασθενής καλείται να εφαρμόσει τις τεχνικές έξω από το δομημένο θεραπευτικό περιβάλλον, σε πιο σύνθετες, καινοτόμες και λιγότερο ελεγχόμενες συνθήκες. Η γενίκευση και η προσαρμογή επιτυγχάνεται όταν ο ασθενής καταφέρνει να αναγνωρίζει και να συνδέει τις ομοιότητες ανάμεσα σε έργα και καταστάσεις της καθημερινής του ζωής με εκείνες των θεραπευτικών έργων και συνθηκών στις οποίες εκπαιδεύτηκε.
Στόχος του προγράμματος νευροψυχολογικής αποκατάστασης είναι ο κάθε θεραπευόμενος όχι απλά να επιτυγχάνει υψηλές επιδόσεις σε νοητικές ασκήσεις και αντισταθμιστικές στρατηγικές αλλά να συμβάλει στην απόκτηση νέου νοήματος ζωής και την αποδοχή της νέας ταυτότητας εαυτού προάγοντας την αυτονομία και τη θέληση για κοινωνική, εργασιακή και εκπαιδευτική επανένταξη και ενεργό συμμετοχή.
Πρόσφατα σχόλια