Μετωπιαίες επιτελικές λειτουργίες και δυσφαγία σε ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο – 17ᴼ Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας

Κoρμάς-Κ:¹ Ψυχογιού Λ.² , Τσιτσιμπή E.²

1. Τμήμα Νευροψυχολογίας & Γνωστικής Αποκατάστασης, Θησέας Κέντρο Αποκατάστασης
2. Τμήμα Λογοθεραπείας, Θησέας Κέντρο Αποκατάστασης

Σημαντικό ποσοστό ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (AEE) παρουσιάζει ελλείμματα στις επιτελικές λειτουργίες εκδηλώνει διαταραχές της κατάποσης. Δεδομένης της βιβλιογραφικά τεκμηριωμένης σύνδεσης μεταξύ των διεργασιών επιτελικού ελέγχου και κίνησης στην παρούσα μελέτη διερευνήσαμε τη σχέση μεταξύ των επιτελικών λειτουργιών (νοητικός παράγοντας) και δυσφαγίας (κινητικός παράγοντας). Επίσης, εξετάστηκαν τυχόν διαφοροποιήσεις στις επιδόσεις των ασθενών βάσει της πλαγίωσης του ΑΕΕ. Συνολικά συμμετείχαν 19 ασθενείς με μέσο όρο ηλικίας 68.21 έτη και διάγνωση ΑΕΕ στην οξεία φάση (9 με αριστερό AEE ΙΟ με δεξιό AEE).

Η αξιολόγηση των επιτελικών λειτουργιών πραγματοποιήθηκε με τη συστοιχία Frontal Assessment Battery (FAB) και ο βαθμός σοβαρότητας της δυσφαγίας εκτιμήθηκε με το εργαλείο Dysphagia Severity Scale (DSS) βάσει ενδοσκοπικής μελέτης. Αρχικά, τα αποτελέσματα απεκάλυψαν σημαντικά αρνητική συσχέτιση μεταξύ FAB και DSS (r = – .449, p < .()5), με τις χαμηλότερες επιδόσεις στις μετωπιαίες λειτουργίες να συσχετίζονται με αυξημένου βαθμού σοβαρότητας διαταραχής δυσφαγίας. Επιπρόσθετα, οι επιμέρους συγκρίσεις στις υποκλίμακες της FAB βάσει της πλαγίωσης του ΑΕΕ έδειξαν πως οι ασθενείς με δεξιό ΑΕΕ και δυσφαγία παρουσιάζουν σημαντικά χαμηλότερη επίδοση στις υποκλίμακες προγραμματισμού [t(17) = 3.302, p < .05], ανασταλτικού ελέγχου [t(17) 2.646, p < ,05] και ευαισθησίας στις παρεμβολές [t(17) — 3.057, p < -05]. Αντίθετα, οι ασθενείς με αριστερό ΑΕΕ και δυσφαγία εμφάνισαν σημαντικά χαμηλότερη επίδοση στην υποκλίμακα νοητικής ευελιξίας [t(17) — – 2.753, p < .05].

Συμπερασματικά, η παρούσα ερευνητική μελέτη επιβεβαιώνει τη στενή σύνδεση μεταξύ νοητικών κινητικών λειτουργιών. Σημαντικό προκαταρκτικό εύρημα συνιστούν οι διαφοροποιήσεις που παρουσίασαν οι ασθενείς με ΑΕΕ και δυσφαγία σε σχέση με την πλευρά της βλάβης. Αυτού του είδους διαχωρισμοί διευρύνουν το πλαίσιο κατανόησης της αλληλεπίδρασης νοητικού και κινητικού παράγοντα στην Κλινική οντότητα της δυσφαγίας. Τέλος, συμβάλλουν στην ανάπτυξη εξειδικευμένων πρωτοκόλλων παρέμβασης σε ένα εμπλουτισμένο πλαίσιο προσέγγισης που θα συνδυάζει στρατηγικές νοητικής και λογοθεραπευτικής αποκατάστασης.